Αρθρίτιδα γόνατος είναι η πάθηση κατά την οποία ο χόνδρος που καλύπτει τα οστά εκφυλίζεται και φθείρεται σταδιακά μέχρι να καταστραφεί τελείως. Χαρακτηρίζεται από πόνο, παραμόρφωση της άρθρωσης και δυσχέρεια στη βάδιση. Μπορεί να είναι ιδιοπαθής, όπου παίζουν ρόλο κυρίως κληρονομικοί παράγοντες, ή δευτεροπαθής. Η δευτεροπαθής οφείλεται σε προηγούμενους τραυματισμούς, συγγενείς παραμορφώσεις ή άλλες παθήσεις (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, μικροβιακές φλεγμονές, οστεονέκρωση κλπ).
Αρθρίτιδα Γόνατος - Είδη
Τα είδη αρθρίτιδας γόνατος περιλαμβάνουν:
- Η ιδιοπαθής οστεοαρθρίτιδα του γόνατος είναι η συχνότερη μορφή αρθρίτιδας που παρουσιάζεται στο γόνατο. Πρόκειται για μια αργά εξελισσόμενη διαδικασία, που παρουσιάζεται συχνά σε ανθρώπους μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας, χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη αιτία.
- Η δευτεροπαθής αρθρίτιδα, όπως ήδη αναφέρθηκε έχει σαφή αιτία και συνήθως σχετίζεται είτε με κάποια πάθηση, είτε με προηγούμενο τραυματισμό.
- Η μετατραυματική αρθρίτιδα μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενός ή περισσοτέρων κακώσεων του γόνατος. Συνήθως εξελίσσεται μετά από ένα ενδαρθρικό κάταγμα, μια ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου ή μετά από μια βλάβη του μηνίσκου.
- Η ρευματοείδής αρθρίτιδα είναι μια συστηματική φλεγμονώδης νόσος κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα στρέφεται κατά του ίδιου του οργανισμού.
- Μεταξύ των διαφόρων συστηματικών εκδηλώσεων του οργανισμού είναι και η αυτοάνοση προσβολή του υμένα των αρθρώσεων. Μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, με μεγαλύτερη επίπτωση στις γυναίκες και συνήθως προσβάλει και τα δύο γόνατα. Σταδιακά η υμενίτιδα οδηγεί στην φθορά του χόνδρου με αποτέλεσμα την παραμόρφωση και καταστροφή της άρθρωσης.
Αρθρίτιδα Γόνατος - Συμπτώματα
Τα κύρια συμπτώματα της αρθρίτιδας του γόνατος είναι ο πόνος, το οίδημα και η δυσκαμψία. Η αρθρίτιδα του γόνατος αναπτύσσεται συνήθως βραδέως μέσα σε μια μακρά χρονική περίοδο, παρουσιάζοντας υφέσεις και εξάρσεις των συμπτωμάτων. Όσο όμως εξελίσσεται η αρθρίτιδα το γόνατο γίνεται όλο και πιο δύσκαμπτο, δυσκολεύοντας το άνοιγμα και το κλείσιμό του. Ο πόνος που αρχικά υπάρχει στη φόρτιση και στη δραστηριότητα, σταδιακά μετατρέπεται σε πόνο ηρεμίας και σε νυχτερινό πόνο.
Αρθρίτιδας Γόνατος - Διάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό του ασθενή, την κλινική εξέταση και τις απεικονιστικές εξετάσεις. Από το ιστορικό θα πάρουμε στοιχεία για παλαιότερους τραυματισμούς και για συνοδά συμπτώματα που μπορεί να παραπέμπουν σε άλλες παθήσεις, όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα. Στην κλινική εξέταση του ασθενή σημαντικό είναι εκτιμηθεί το εύρος κίνησης της του γόνατος, ο άξονας του σκέλους και η σταθερότητα κυρίως των πλαγίων συνδέσμων. Οι απλές ακτινογραφίες σε όρθια θέση κατά κανόνα είναι αρκετές για να τεθεί η διάγνωση. Μας δείχνουν τη στένωση του μεσάρθριου διαστήματος, τη παρουσία οστεοφύτων και των λοιπών οστεοαρθριτικών αλλοιώσεων. Η διενέργεια άλλων εξετάσεων όπως μαγνητική τομογραφία και αιματολογικών εξετάσεων απαιτείται σχετικά σπάνια, κυρίως για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων και καταστάσεων.
Αρθρίτιδα Γόνατος - Συντηρητική Θεραπεία
Σε πρώιμα στάδια η θεραπεία είναι συντηρητική, ενώ σε πιο προχωρημένα στάδια επιλέγεται η χειρουργική αντιμετώπιση.
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει αρχικά τη τροποποίηση δραστηριοτήτων και την απώλεια βάρους. Συνιστάται επίσης η χρήση από του στόματος απλών αναλγητικών, μη στεροειδών αντιφλεμονωφών και ουσιών που προστατεύουν το χόνδρο (γλυκοζαμίνη – χονδροϊτίνη), παγοθεραπεία και φυσικοθεραπεία.
Αρθρίτιδα Γόνατος - Χειρουργική Θεραπεία
Όπως αναφέρθηκε σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου με μεγάλη καταστροφή του αρθρικού χόνδρου και έντονη καθημερινή συμπτωματολογία έχει ένδειξη η χειρουργική θεραπεία. Εδώ περιλαμβάνονται διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις που μπορούν να γίνουν. Η πιο απλή είναι η αρθροσκόπηση (έκπλυση και καθαρισμός της άρθρωσης που δεν αποτελεί όμως μόνιμη θεραπεία).
- Η οστεοτομία (διόρθωση του άξονα της άρθρωσης) έχει σαν στόχο, ειδικά σε νεότερους ασθενείς, τη διατήρηση της άρθρωσης και τη καθυστέρηση της αρθροπλαστικής.
- Η μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική (αντικατάσταση μόνο ενός τμήματος της άρθρωσης) έχει θέση σε νεότερους και δραστήριους ασθενείς με φθορά μόνο στο ένα διαμέρισμα της άρθρωσης.
- Η ολική αρθροπλαστική (αντικατάσταση ολόκληρης της άρθρωσης με μια πρόθεση) αποτελεί την τελική και μόνιμη λύση που εφαρμόζεται στα τελικά στάδια μιας επώδυνης αρθρίτιδας.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει σημαντική εξέλιξη της τεχνολογίας τόσο στα εμφυτεύσιμα υλικά όσο και στα ειδικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται στις επεμβάσεις αυτές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να εφαρμόζονται μοντέρνες τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας, που στόχο έχουν την ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου, την άμεση κινητοποίηση και τη ταχεία ανάρρωση και αποκατάσταση του ασθενή.
