Η Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού, είναι πολύ συχνός τραυματισμός σε αθλητές όλων των ηλικιών και όλων των επιπέδων. Αθλήματα υψηλού ρίσκου για ρήξη του ΠΧΣ θεωρούνται το ποδόσφαιρο, το σκι και το μπάσκετ. Πάνω από 200.000 περιστατικά ρήξης του συγκεκριμένου συνδέσμου αναφέρονται στις ΗΠΑ ετησίως.
Τι είναι ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος;
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος (ΠΧΣ) είναι βασικός σταθεροποιητής της άρθρωσης του γόνατος, που συνδέει το μηρό με τη κνήμη. Απουσία του οδηγεί σε αστάθεια και σε παθολογική κίνηση μεταξύ μηρού και κνήμης.
Ο ΠΧΣ δεν έχει δυνατότητα αυτόματης επούλωσης και η αστάθεια του γόνατος στην οποία οδηγεί η ρήξη του επιτάσσει συχνά την χειρουργική αποκατάστασή του.
Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου (ΠΧΣ) - Αίτια
Μερικά από τα συνηθέστερα αίτια ρήξης πρόσθιου χιαστού είναι η στροφική κίνηση ή η αλλαγή κατεύθυνσης του γόνατος με το πόδι σταθερό στο έδαφος, χωρίς να υπάρχει σωματική επαφή.
Μπορεί όμως να συμβεί και με άμεση πλήξη στην έξω επιφάνεια της άρθρωσης, με το γόνατο να φεύγει προς τα μέσα και το πόδι να παραμένει σταθερό στο έδαφος ή κατά την προσγείωση μετά από ένα άλμα.
Ο αθλητής αντιλαμβάνεται κατά κανόνα τη ρήξη του ΠΧΣ με το άκουσμα ενός δυνατού και επώδυνου θορύβου («κρακ»), το άμεσο πρήξιμο (αίμαρθρο) του γόνατος και την αδυναμία βάδισης. Αστάθεια μπορεί να παρουσιαστεί άμεσα ή σε δεύτερο χρόνο αργότερα.
Η μερική ρήξη του ΠΧΣ είναι εξαιρετικά σπάνια. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων πρόκειται η ρήξη είναι ολική ή σχεδόν ολική (παραμένουν ακέραιες μόνο λίγες ίνες του συνδέσμου).
Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου (ΠΧΣ) - Συμπτώματα
Τα κυριότερα σύμπτωματα ρήξης του ΠΧΣ που παραμένει μετά την πάροδο της οξείας φάσης είναι η αστάθεια και το αίσθημα ότι το γόνατο φεύγει από τη θέση του. Αυτά τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια αστάθειας μπορούν να οδηγήσουν σε περαιτέρω βλάβες των μηνίσκων και του χόνδρου, που με τη σειρά τους αυξάνουν ακόμη περισσότερο την πιθανότητα εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας σε ένα γόνατο με ρήξη ΠΧΣ στο μέλλον.
Ρήξης Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου (ΠΧΣ) - Διάγνωση
Η διάγνωση ρήξης του ΠΧΣ βασίζεται:
- Στο ιστορικό: ο ασθενής αναφέρει συνήθως στροφική κάκωση με το πόδι σταθερό στο έδαφος, ακούει τον θόρυβο της ρήξης και το γόνατο πρήζεται σχεδόν άμεσα.
- Στην κλινική εξέταση, όπου ο εξεταστής διενεργώντας διάφορες δοκιμασίες αποκτάει την υποκειμενική αίσθηση της αστάθειας του γόνατος. Βασίζεται κυρίως στην εμπειρία του εξεταστή. Οι κυριότερες δοκιμασίες είναι το Lachman test μαζί με την εκτίμηση του Endpoint που εκτιμά την προσθιοπίσθια αστάθεια της κνήμης, και το Pivot-shift test που εκτιμά την στροφική αστάθεια της κνήμης σε σχέση με το μηρό. Αντικειμενική μέτρηση σε mm της προσθιοπίσθιας αστάθειας της κνήμης μπορεί να γίνει με ειδικά όργανα όπως είναι το ΚΤ-1000 ή το Rolimeter.
- Στη μαγνητική τομογραφία, που αποτελεί την κύρια απεικονιστική εξέταση η οποία εκτός από τη βλάβη του ΠΧΣ απεικονίζει και τις υπόλοιπες συνοδές κακώσεις (μηνίσκων, χόνδρινων επιφανειών και άλλων συνδέσμων) που συχνά συμβαίνουν κατά τη ρήξη του χιαστού.
Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου (ΠΧΣ) - Συντηρητική Θεραπεία
Η συντηρητική θεραπεία της ρήξης πρόσθιου χιαστού διαφέρει βάσει της περίπτωσης του ασθενούς και του σταδίου της πάθησης.
Αρχικά, περιλαμβάνει μέτρα αντιμετώπισης του πόνου και του μεγάλου οιδήματος.
Η ανάπαυση, η χρήση πάγου και η φυσικοθεραπεία θα βοηθήσουν στην γρήγορη απορρόφηση του αίμαρθρου και στην αποκατάσταση της κινητικότητας της άρθρωσης και της μυϊκής ισχύος.
Χρήση βακτηριών (πατερίτσες) είναι αναγκαία για όσο διάστημα η βάδιση είναι επώδυνη.
Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζουν και οι συνοδές βλάβες μηνίσκων ή άλλων στοιχείων.
Στόχος είναι η επιστροφή του ασθενή στο επιθυμητό επίπεδο δραστηριότητας αναφορικά με τον αθλητισμό και την καθημερινότητά του, ελαχιστοποιώντας συγχρόνως των κίνδυνο περαιτέρω βλαβών από άλλα στοιχεία του γόνατος.
Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου (ΠΧΣ) - Χειρουργική Θεραπεία
Ασθενείς που επιθυμούν να επιστρέψουν σε αθλήματα με σωματική επαφή και στροφική κίνηση (π.χ. μπάσκετ, ποδόσφαιρο) θα πρέπει να υποβληθούν σε χειρουργική θεραπεία. Η αρθροσκοπική συνδεσμοπλαστική προτιμάται ώστε ο ασθενής να αποφύγει τα επεισόδια αστάθειας. Επίσης ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση έχουν νέοι σε ηλικία άνθρωποι με υψηλό επίπεδο δραστηριότητας, αλλά και άνθρωποι οποιασδήποτε ηλικίας που η καθημερινή αστάθεια τους επηρεάζει την ποιότητα ζωής. Τέλος, επεμβατικά θα πρέπει να αντιμετωπίζονται και οι ρήξεις του ΠΧΣ που συνοδεύονται από βλάβες μηνίσκων, χόνδρου ή άλλων σημαντικών συνδεσμικών στοιχείων. Όλες οι υπόλοιπες ρήξεις μπορούν θεωρητικά να αντιμετωπιστούν συντηρητικά με φυσικοθεραπεία και μυϊκή ενδυνάμωση.
Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου (ΠΧΣ) - Ενδείξεις Χειρουργικής Αντιμετώπισης
Εφόσον υπάρχουν ενδείξεις για χειρουργική αντιμετώπιση, η επέμβαση δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί σε επείγουσα βάση. Η συνδεσμοπλαστική του ΠΧΣ πρέπει να διενεργείται όταν έχει υποχωρήσει το αίμαρθρο και έχει αποκατασταθεί η κινητικότητα της άρθρωσης. Αυτό συνήθως συμβαίνει 3-4 εβδομάδες μετά την ρήξη του συνδέσμου. Η μη τήρηση των ανωτέρω μπορεί να οδηγήσει σε μετεγχειρητικές επιπλοκές, όπως είναι η αρθροΐνωση.
Η χειρουργική αντιμετώπιση της ρήξης του ΠΧΣ έγκειται στην ανακατασκευή του συνδέσμου με χρήση αυτομοσχεύματος (δηλ. από το ίδιο μας το σώμα).
Η συνδεσμοπλαστική του ΠΧΣ είναι ένα χειρουργείο που γίνεται αρθροσκοπικά με χρήση ειδικής κάμερας.
Καθοριστικό στοιχείο για μια επιτυχημένη συνδεσμοπλατική είναι η τοποθέτηση του μοσχεύματος στην ανατομική θέση του ΠΧΣ.
Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου (ΠΧΣ) - Μετεγχειρητική Πορεία
Ο ασθενής που θα υποβληθεί σε συνδεσμοπλαστική ΠΧΣ θα νοσηλευτεί για 24 ώρες.
Μετά την έξοδό του από το νοσοκομείο θα ξεκινήσει άμεσα φυσιοθεραπευτικό πρόγραμμα.
Η επάνοδος στις αθλητικές δραστηριότητες γίνεται μετά από 6 μήνες, ενώ σε αθλήματα με σωματική επαφή ο χρόνος αυτός μπορεί να είναι μεγαλύτερος.
