Η χειρουργική μηνίσκων προσφέρει οριστική λύση σε προβλήματα και βλάβες μηνίσκων, μέσω της αρθροσκόπησης.
Τι είναι οι μηνίσκοι;
Οι μηνίσκοι είναι δυο ινοχόνδρινοι δίσκοι (έσω και έξω) με σχήμα “C” ανάμεσα στο μηρό και στη κνήμη. Λειτουργούν σαν «αμορτισέρ» απορροφώντας τους κραδασμούς και έτσι προστατεύουν το χόνδρο της άρθρωσης.
Η απουσία αιμοφόρων αγγείων στο μεγαλύτερο μέρος τους, τους στερεί τη δυνατότητα αυτόματης επούλωσης μετά από μια ρήξη.
Η χειρουργική τεχνική που θα εφαρμοστεί για τη θεραπεία μιας μηνισκικής βλάβης σχετίζεται ευθέως με το σημείο που έχει υποστεί τη ρήξη και την παρουσία ή μη αιμάτωσης στο σημείο αυτό.
Με βάση την αιμάτωση ο μηνίσκος χωρίζεται σε 3 ζώνες:
- Κόκκινη – κόκκινη.
- Κόκκινη – λευκή.
- Λευκή – λευκή
Αγγείωση υπάρχει μόνο στο περιφερικό τριτημόριο (κόκκινη – κόκκινη ζώνη) όπου ο μηνίσκος συνδέεται με τον αρθρικό θύλακο και υμένα. Πιθανότητα επούλωσης μιας βλάβης υπάρχει μόνο σε αυτή τη ζώνη.
Ρήξη Μηνίσκων - Τύποι
Υπάρχουν διάφοροι τύποι μηνισκικών ρήξεων:
- Επιμήκεις ρήξεις (longitudinal tear)
- Ρήξεις δίκην λαβής κάδου (bucket hundle)
- Ακτινωτές ρήξεις (radial tear)
- Πτερυγοειδής ρήξεις (flap tear)
- Οριζόντιες ρήξεις (horizontal tear)
- Εκφυλιστικές ρήξεις (degenerative tear)
- Ρήξεις της ρίζας του μηνίσκου (root lesion)
Μια ρήξη μηνίσκου μπορεί να είναι αποτέλεσμα τραυματισμού (αθλητική κάκωση) ή εκφυλισμού (φθορά του χρόνου).
Χειρουργική Μηνίσκων - Διαδικασία
Σήμερα η χειρουργική αντιμετώπιση μηνισκικών βλαβών γίνεται με τη διαδικασία της αρθροσκόπησης.
Μηνισκική βλάβη που προκαλεί συμπτωματολογία απαιτεί χειρουργική θεραπεία, καθώς τα σπασμένα τμήματα του μηνίσκου σε συνδυασμό με τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια ύγραρθρου βλάπτουν και καταστρέφουν το χόνδρο.
Η αρθροσκόπηση είναι μια ενδοσκοπική τεχνική που μας δίνει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουμε επεμβάσεις μέσα στην άρθρωση του γόνατος , χωρίς να χρειαστεί να γίνουν μεγάλες τομές.
Μέσω μιας πολύ μικρής οπής (5-7mm) εισάγεται στο γόνατο μια κάμερα που μας επιτρέπει να εξερευνήσουμε ολόκληρη την άρθρωση.
Μέσω μιας δεύτερης οπής (επίσης 5-7mm) εισάγονται ειδικά εργαλεία με τα οποία μπορούμε να εκτελέσουμε σωρεία επεμβάσεων μέσα στην άρθρωση.
Αρθροσκόπηση στο γόνατο μπορεί να γίνει με περιοχική, ραχιαία ή γενική αναισθησία.
Χειρουργική Μηνίσκων - Αρθροσκοπικές Τεχνικές
Οι αρθροσκοπικές τεχνικές που εφαρμόζουμε στη χειρουργική των μηνίσκων είναι οι εξής:
Tεχνικές μηνισκεκτομής
- Αρθροσκοπική μερική μηνισκεκτκομή
Tεχνικές επιδιώρθωσης του μηνίσκου
- Αρθροσκοπική μηνισκοσυρραφή
- Αρθροσκοπική καθήλωση ρίζας μηνίσκου
Tεχνικές μεταμόσχευσης του μηνίσκου
- Αρθροσκοπική τοποθέτηση συνθετικών μοσχευμάτων
- Αρθροσκοπική μεταμόσχευση αλλομοσχευμάτων
Τεχνικές μηνισκεκτομής
- Αρθροσκοπική μερική μηνισκεκτομή
Χειρουργική Μηνίσκων - Επιλογή Τεχνικής
Στη χειρουργική μηνίσκων, η άρτια επιλογή τεχνικής αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην αντιμετώπιση της βλάβης. Βλάβες που δεν επιδιορθώνονται πρέπει να αφαιρούνται.
Αφαίρεση όμως μεγάλων τμημάτων του μηνίσκου οδηγούν σε πρώιμη αρθρίτιδα του γόνατος.
Για αυτό θα πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια επιδιόρθωσης και διατήρησης του μηνίσκου.
Εφόσον όμως αναγκαστούμε να αφαιρέσουμε πολύ μεγάλο τμήμα ή και ολόκληρο το μηνίσκο, ειδικά σε νέους ανθρώπους, θα πρέπει να εφαρμόζουμε τεχνικές μεταμόσχευσης.
Χειρουργική Μηνίσκων - Διαδικασία
Η διαδικασία γίνεται μέσα από δυο αρθροσκοπικές πύλες (οπές).
Με ειδικές κοπτικές λαβίδες διαμέτρου 4mm αφαιρείται τμηματικά το χαλασμένο κομμάτι του μηνίσκου.
Στη συνέχεια ο εναπομείναν μηνίσκος διαμορφώνεται και ομαλοποιείται με τη χρήση ενός ειδικού γλύφανου (shaver) διαμέτρου 3,5mm.
Η διάρκεια της επέμβασης εξαρτάται από την εμπειρία του αρθροσκόπου που την εκτελεί και είναι περίπου 15-20 λεπτά. Σημαντικό είναι κατά την αρθροσκοπική επέμβαση να αποφεύγονται βλάβες του χόνδρου με τη χρήση της κάμερας και των ειδικών εργαλείων μέσα στην άρθρωση. Για αυτό ακόμα και μια αρθροσκοπική μηνισκεκτομή που φαντάζει σαν μια απλή διαδικασία θα πρέπει να εκτελείται από Ορθοπαιδικό που έχει εκπαιδευτεί στην αρθροσκοπική χειρουργική.
Χειρουργική Μηνίσκων - Μετεγχειρητική Πορεία
Η μετεγχειρητική πορεία της χειρουργικής μηνίσκων με απλή αρθροσκοπική μηνισκεκτομή αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα. Χωρίς άλλη συνυπάρχουσα βλάβη της άρθρωσης, ο ασθενής σηκώνεται και βαδίζει με πλήρη φόρτιση και χωρίς πατερίτσες 2-3 ώρες μετά το χειρουργείο. Εξέρχεται από το νοσοκομείο λίγες ώρες μετά την αρθροσκόπηση (day clinic).
Μετεγχειρητικά συστήνονται παγοθεραπεία και ασκήσεις ενδυνάμωσης τετρακέφαλου, χωρίς να απαιτείται η διενέργεια φυσιοθεραπειών. Ο ασθενής δύναται να οδηγήσει μικρές αποστάσεις άμεσα και μπορεί να επανέλθει σε δουλειά γραφείου 3 ημέρες μετά την αρθροσκόπηση.
Για ένα μήνα αποφεύγονται αθλητικές δραστηριότητες και βαριές σωματικές εργασίες, ενώ μετά από αυτό το διάστημα ξεκινάει η επανένταξη στον αθλητισμό.
Τεχνικές επιδιόρθωσης μηνίσκων
Οι τεχνικές επιδιόρθωσης μηνίσκων έχουν ως στόχο τη διατήρηση του μηνίσκου και είναι:
-
Αρθροσκοπική Μηνισκοσυρραφή
Η πιο συχνή τεχνική επιδιόρθωσης που χρησιμοποιείται είναι η αρθροσκοπική μηνισκοσυρραφή.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να εφαρμοστεί είναι η ρήξη να είναι σε περιοχή που υπάρχει αγγείωση (κόκκινη – κόκκινη ζώνη). Αυτό συμβαίνει συνήθως στις επιμήκεις ρήξεις και στις ρήξεις τύπου λαβής κάδου.
Επίσης ο μηνίσκος δεν θα πρέπει να είναι εκφυλισμένος και φθαρμένος, για αυτό και εφαρμόζονται συνήθως σε νεαρότερες ηλικίες.
Σήμερα διατίθενται ειδικά συστήματα συρραφής μηνίσκου και η όλη διαδικασία γίνεται πλήρως αρθροσκοπικά.
Είναι όμως μια χειρουργική τεχνική που απαιτεί ειδική εκπαίδευση και σημαντική αρθροσκοπική εμπειρία από τον Ορθοπαιδικό που την εφαρμόζει.
Μετά από μια μηνισκοσυρραφή η αποκατάσταση είναι σαφώς πιο απαιτητική σε σύγκριση με τη μηνισκεκτομή.
Το γόνατο τοποθετείται σε λειτουργικό νάρθηκα με γωνιόμετρο για 4-6 εβδομάδες που επιτρέπει σταδιακά τη αύξηση του εύρους κίνησης. Επίσης είναι απαραίτητη η χρήση βακτηριών (πατερίτσες) για το αντίστοιχο διάστημα των 4-6 εβδομάδων.
Η επανένταξη στις αθλητικές δραστηριότητες γίνεται μετά τους 6 μήνες.
Τεχνικές επιδιόρθωσης εφαρμόζονται επίσης σε ρήξεις που αφορούν τη ρίζα του μηνίσκου (root lesion). Σε αυτού του είδους τις βλάβες συνήθως το οπίσθιο κέρας του μηνίσκου κόβεται στο σημείο πρόσφυσής του στη κνήμη με αποτέλεσμα την εξάρθρωσή και καταστροφή του.
Σε αυτή τη περίπτωση η ρίζα του μηνίσκου επανακαθηλώνεται διοστικά στη κνήμη με χρήση ειδικού ράμματος. Εξυπακούεται ότι πρόκειται για αρθροσκοπική επέμβαση υψηλών απαιτήσεων, που πρέπει να εκτελείται από ιδιαίτερα έμπειρο και εξειδικευμένο αρθροσκόπο χειρουργό.
Το πρόγραμμα αποκατάστασης μετά από μια καθήλωση ρίζας μηνίσκου προσομοιάζει με αυτό της μηνισκοσυρραφής. Απαιτεί χρήση βακτηριών (πατερίτσες) και για ένα διάστημα περίπου 6 εβδομάδων, ενώ η επιστροφή σε αθλητικές δραστηριότητες γίνεται μετά το εξάμηνο.
-
Τεχνικές μεταμόσχευσης του μηνίσκου
Η μεταμόσχευση μηνίσκου είναι αναγκαία όταν έχει αφαιρεθεί πολύ μεγάλο μέρος ή ολόκληρος ο μηνίσκος.
Ειδικά σε νέους ανθρώπους είναι βέβαιο ότι η απουσία ολόκληρου του μηνίσκου θα οδηγήσει πρώιμα σε μια οστεοαρθρίτιδα.
Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα πρόληψης αυτής της κατάστασης εφαρμόζοντας τεχνικές εμφύτευσης είτε τεχνητών μηνίσκων, είτε αλλομοσχευμάτων μέσα στην άρθρωση του γόνατος.
Στην πρώτη περίπτωση τοποθετείται ένα συνθετικό ικρίωμα πάνω στο οποίο αναπτύσσεται ο νέος μηνίσκος.
Στη δεύτερη περίπτωση τοποθετείται αλλομόσχευμα προερχόμενο από ειδική τράπεζα μοσχευμάτων. Η εμφύτευση γίνεται αρθροσκοπικά.
Τα κριτήρια με βάση τη διεθνή βιβλιογρφία για να υποβληθεί κάποιος σε μεταμόσχευση μηνίσκου είναι τα εξής:
-
- Ηλικία κάτω των 55 και καλή φυσική κατάσταση
-
- Απώλεια μηνίσκου άνω του 55%
-
- Εμμένων άλγος στη δραστηριότητα
-
- Φυσιολογικός άξονας και ακεραιότητα των συνδέσμων του γόνατος
Μετά από μια μεταμόσχευση μηνίσκου, το γόνατο τοποθετείται σε λειτουργικό νάρθηκα με γωνιόμετρο για 6 εβδομάδες. Σταδιακά επιτρέπεται η αύξηση του εύρους κίνησης. Απαραίτητη είναι η χρήση βακτηριών (πατερίτσες) για ένα διάστημα 6 εβδομάδων, ενώ ακολουθείται εδικό πρόγραμμα φυσιοθεραπείας. Η επανένταξη στις αθλητικές δραστηριότητες γίνεται μετά τους 9-12 μήνες.
